چند نکته بهداشتی در پرورش اردک
نیاز به پیشگیری از گسترش بیماری اثر شگرفی بر سیستم پرورش اردک دارد. اردکها در یک واحد پرورشی کوچک میتوانند به صورت آزاد و یا حتی مخلوط با سایر حیوانات مزرعه زندگی کنند. امّا داشتن فضای محدود محل زندگی، آب و یا هوای تازه برای هر اردک سبب کاهش خطر انتقال بیماری بین گونه ها میشود. همچنانکه اندازه گله افزایش و منطقه قابل استفاده هر اردک کاهش مییابد باید توجه داشت تا از ورود و انتشار عوامل بیماریزا جلوگیری شود.
بنابراین در کشورهای توسعه یافته برای پرورش اردک در سطح وسیع از توری هایی استفاده میشود تا از ورود سایر پرندگان به محل جلوگیری به عمل آید. باید از مخلوط کردن سنین مختلف با هم پرهیز شود تا از خط مشی ورود و تخلیه همه با هم[1] تبعیت گردد.
ساختمانها پس از تخلیه پرندگان در پایان دوره پرورش باید به طور کامل تمیز و ضد عفونی شوند. کارکنان باید لباس و کفشهای خود را قبل از ورود عوض کنند تا از انتقال عوامل بیماریزا توسط انسان از محلی به محل دیگر جلوگیری گردد. علاوه بر جلوگیری از گسترش بیماریزا در بین اردکها، مراقبت برای محافظت انسانها از عوامل بیماریهای مشترک به ویژه گونه های سالمونلا و آنفلوانزای پرندگان لازم است.
روش اصلی ورود سالمونلا در سیستمهای پرورشی با کنترل شدید، از راه خوراک میباشد. این امر منجر به کنترل شدید سالمونلا در خوراک بسیاری از کشورها شده است و صنعت خوراک باید شاخصهای مختلفی را با قوانین سخت رعایت نمایند. اینها شامل ممنوعیت یا محدودیت منابع خوراکی با منشا حیوانی مثل پودر ماهی، استفاده از مواد با خاصیت ضدباکتریایی مثل اسید سوربیک و پلت کردن محصول نهایی با بخار می باشند.
کنترل شدید بهداشتی جوجه کشی نیز لازم است زیرا عفونتهای باکتریایی درون و یا روی تعداد اندکی از تخم ها به آسانی می توانند به همه جوجه اردکهای تفریخ شده سرایت کنند. چلامیدیا[2] قارچی است که میتواند با عفونت تخمراه سبب ناباروری شود و از این رو باید با یک شرایط بهداشتی شدید مهار گردد.
مرغابی میزبان اصلی ویروس آنفلوانزای نوع A میباشد. اردکهای جنوب چین میزبان دائمی تعدادی از سروتیپهایی هستند که در روده پرنده زندگی میکنند ولی هیچ علامتی در اردکهای بالغ به وجود نمیآورند. با این حال، این ویروسها میتوانند جهش پیدا کنند و به انواع خطرناکی تبدیل شوند و به سایر میزبان میزبانها از جمله خوک و انسان سرایت کنند. آنفلوانزای طیور در سایر گونههای پرندگان نیز میتواند تکثیر یابد و توسط پرندگان مهاجر در سراسر نقاط جهان منتقل گردد.
ویروسهای آنفلوانزای پرندگان به آسانی قابل انتقال به انسان نیستند امّا خوکهایی که اغلب در تماس با فضولات پرندگان هستند میتوانند به عنوان میزبانهایی عمل کنند که ویروس در دمای کمتر بدن آنها (37 درجه سانتیگراد در خوکها در برابر 41 درجه در پرندگان) تطابق یافته و سپس سبب عفونت انسانهایی شوند که با آن خوکها تماس دارند.
اگرچه ویروسهای معمولی آنفلوانزای پرندگان از شخصی به شخص دیگر منتقل نمیشوند امّا همهگیری آنفلوانزای انسانی به خاطر جهش یک ویروس طیوری و تبدیل به شکلی که قابلیت تکثیر سریع در انسان را داشت در گذشته رخ داده است. احتمال پیدایش یک سویه جدیدی که بسیار عفونی و خطرناک باشد موجب نگرانی مسئولین سلامت عمومی جامعه است. این قضیه بر نگرش مسئولین برای احداث واحدهای بزرگ پرورش طیور اثر میگذارد.
نوشته دکتر علی گیلانی 1393
